Fanny Rose Howie (1868-1916) was een internationaal gevierd zangeres die beter bekend was onder haar artiestennaam ‘prinses Te Rangi Pai’, een verwijzing naar haar Maori-moeder. Ze werd geboren met de achternaam Porter, vanwege haar Engelse vader. Na haar huwelijk met John Howie droeg ze diens achternaam.
De laatste elf jaar van haar leven ging ze niet meer op tournee, maar legde zij zich toe op het geven van zanglessen en op het componeren van liederen. Haar ontroerende wiegelied Hine E Hine is nog altijd internationaal populair. Het wordt niet alleen gezongen door moeders en andere verzorgers van kleine kinderen, maar ook door zangers en zangeressen van naam zoals José Carreras, Kiri Te Kanawa en Hayley Westenra. Er zijn zelfs zettingen van gemaakt voor HaFaBra-orkesten.
Geboren uit een Engelse vader en een Maori moeder

Hine E Hine is een wereldberoemd geworden Maori wiegelied. Het is gecomponeerd door Fanny Rose Porter, die op 11 januari 1868 werd geboren in Tokomaru Bay (Nieuw-Zeeland) en die zich na haar huwelijk Fanny Rose Howie noemde, maar zich liever met haar artiestennaam ‘prinses Te Rangi Pai’ voorstelde.
Fanny Rose was de dochter van Thomas William Porter en Herewaka Porourangi Potae (ook bekend onder de naam Rangi-i-paea). Thomas Porter was een marineman die in 1863 in Nieuw-Zeeland was gaan wonen. Haar moeder was een Maori-vrouw die in hoog aanzien stond.
Uit dit interculturele huwelijk van haar ouders werden negen kinderen geboren, waarvan Fanny Rose de oudste was. Ze kreeg drie zusjes. Volgens de University of Auckland Library die haar archief bewaart, werd zij geboren met de naam Paerau Te Kani.
Huwelijk met John Howie en begin muzikale carrière
In 1891 huwde Fanny Rose met John Howie die van beroep ambtenaar was. Vervolgens ging ze in Australië zang studeren. Ze had de zangstem van een alt, maar kon ook stukken voor mezzosopraan goed zingen. Volgens berichten zou ze, na in Australië op tournee te zijn geweest, in 1898 naar Nieuw-Zeeland zijn teruggekeerd.
Tegen 1900 gebruikte ze als artiestennaam ‘Te Rangi Pai’. Die had ze afgeleid van haar moeders bijnaam ‘Rangi-i-paea’ die ‘de prachtige geest’ betekende.
Persoonlijke uitstraling van Fanny Rose Porter
Fanny Rose had een statige en indrukwekkende uitstraling en een geweldige podiumpresentatie. Andere musici vonden haar echter niet altijd even gemakkelijk om mee te werken. Volgens een van haar begeleiders was ze ‘zeer emotioneel, temperamentvol en zekere mate onvoorspelbaar.’ Bovendien kon het soms ’tamelijk lastig zijn om haar te begeleiden’. Toch vond men haar in het algemeen zeer hartelijk en prettig in de omgang.
Bootreis en verblijf in Engeland
Begin 1901 vertrok Fanny Rose samen met haar echtgenoot naar Engeland om daar verder te studeren bij de bariton Charles Stanley en om er uitvoeringen te geven. John bleef bij haar totdat ze haar eerste successen had geboekt. Daarna vertrok hij weer naar Nieuw-Zeeland.
Er moest brood op de plank: optredens in Engeland

Na diens vertrek moest Fanny Rose van een zeer laag inkomen leven en pakte elke klus aan die ze krijgen kon. Ze deed optredens door heel Engeland, van sjieke soirées, tot liefdadigheidsevenementen. Maar ze zong ook verschillende keren in de beroemde Royal Albert Hall in Londen, bijvoorbeeld in 1902 tijdens het Grand Irish Festival op St Patrick’s Day en tijdens het Grand Scotch Festival op St Andrew’s Eve.
Ze werd vooral veelgevraagd voor recitals. Zelf zong ze het liefst oratoria in kathedralen.
Verdriet en gezondheidsproblemen
Na de dood van haar moeder en jongste broer tegen het einde van 1904 keerde ze, zelf geplaagd door een slechte gezondheid, in 1905 terug naar Nieuw-Zeeland.
In de loop van 1906 en 1907 maakte ze daar verschillende geslaagde tournees. Op de afbeelding van het programma hiernaast staat als letterlijke tekst: Town Hall, Wellington :Grand vocal recital, Thursday evening, 15th March, 1906. The world-famed New Zealand contralto Te Rangi Pai, supported by the ever-famous soprano Miss Amy Murphy, Mr Handley Wells the young English bass, Mr W B Cadzow lyric tenor; Mr Cyril Towsey at the piano (bron: http://mp.natlib.govt.nz/detail/?id=10347)
Tijdens haar laatste tournee kreeg ze enthousiaste kritieken voor haar beroemdste compositie: Hine E Hine, een slaapliedje om een huilend klein meisje te troosten.
Fanny Rose bleef tobben met haar gezondheid. Bovendien had ze een conflict met haar vader die het uitgestrekte Maori-grondbezit van haar moeder had verkocht.
De laatste jaren van haar leven: liederen schrijven en zangles geven
Nadat haar krachten al te zeer waren afgenomen, was ze genoodzaakt om uit de publieke belangstelling te treden. De laatste jaren van haar leven ging ze zich wijden aan het geven van zangles en het componeren van liederen. Ook als componiste was ze succesvol: een aantal van haar liederen wordt nog steeds gezonden.
Symboliek van de pohutukawa-boom boven haar laatste rustplaats
Toen Fanny Rose op 20 mei 1916 overleed in Opotiki on 20 May 1916, liet ze een man en een adoptiefzoon achter. Ze werd begraven in de grond van haar Maori-voorouders te Maungaroa, onder een pohutukawa-boom (Metrosideros excelsa) die behoort tot de mirtefamilie. Deze boom groeide oorspronkelijk op het Noordereiland in Nieuw-Zeeland en wordt door de Maori’s bewonderd om zijn kracht en schoonheid.
Bijna een eeuw later is haar wiegelied Hine E Hine (gecomponeerd in 1907) nog altijd internationaal populair.
Dossier componisten en dossier zang
Dit artikel maakt deel uit van het dossier componisten en van het dossier zang..
Bronnen
- Hine E Hine; New Zealand Folk Song; 2001; http://folksong.org.nz/hine/index.html
- Te Rangi Pai, Princess, 1868-1916; The Community Archive: National Register of Archives and Manuscripts; http://thecommunityarchive.org.nz/node/66135/description
Collections of the Alexander Turnbull Library: manuscripts and pictorial; - Afbeelding programma van Grand Vocal Recital op 15 maart 2006; Town Hall, Wellington : Grand vocal recital, Thursday evening, 15th March, 1906. The world-famed New Zealand contralto Te Rangi Pai, supported by the ever-famous soprano Miss Amy Murphy, Mr Handley Wells the young English bass, Mr W B Cadzow lyric tenor, Mr. Cyril Towsey at the piano; http://mp.natlib.govt.nz/detail/?id=10347.
- Pohutukawa; Wikipedia; http://en.wikipedia.org/wiki/Metrosideros_excelsa