Songwriting is een hobby waarvoor je in wezen maar weinig nodig hebt. Als je zin hebt om liederen of ballades te maken, kom je met een recordertje (eventueel de recordfunctie op je smartphone, tablet of laptop) of simpelweg met pen en paper al een heel eind.
Natuurlijk kun je voor songwriting gebruik maken van allerlei hulpmiddelen, zoals een muziekinstrument om jezelf op te begeleiden, een professionele sequencer of een professionele microfoon. Maar als je met het maken van liedjes wilt beginnen, heb je die (nog) niet echt nodig.
Natuurlijk is het ook handig als je noten kunt lezen of, beter nog, als je al een en ander van muziektheorie weet, maar echt noodzakelijk is dat allemaal niet. De mens is een muzikaal wezen dat al duizenden jaren zingt, lang voordat het schrift zelfs maar was uitgevonden.
Van idee naar lied: begin met het vastleggen van een ingeving
Misschien weet je al waarover je een lied wilt schrijven. Of heb je al een of meer fragmenten van de tekst van je lied en/of flarden melodie in je hoofd.
Op het moment waarop je begint een en ander vast te leggen, schep je een basis waarop je verder kunt bouwen. Ook al heb je nog zo’n fabelachtig geheugen, feit is dat de kans groot is dat als je een unieke ingeving enkele uren later wilt vastleggen, deze op raadselachtige wijze lijkt te zijn verdampt of in het beste geval net niet helemaal meer goed herinnerd kan worden. Songwriting is een activiteit die als het ware ongemerkt doorloopt, ook als je er niet bewust mee bezig bent.
Daarom is het handig om altijd een klein boekje en een pennetje in je tas of binnenzak bij je te hebben. Of op je nachtkastje te hebben liggen. Daarin kun je een lijstje onderwerpen voor een lied vastleggen of flarden tekst en eventueel zelfs een flard van de melodie (al dan niet via notenschrift of een soort eigen notatiesysteem).
Natuurlijk kun je je songwriting-ideeën ook op een smartphone vastleggen, al loop je daarmee het risico dat je je laat afleiden door mails of actualiteiten. Kies voor wat jij voor jouw situatie het handigst vindt.
Over de manieren waarop je je ideeën kunt vastleggen, lees je later meer in een van de volgende artikelen. Later kun je dan een en ander verwerken op muziekpapier of TAB-papier(bijvoorbeeld te downloaden via de Popschool Maastricht of met een muzieknotatieprogramma zoals Finale, Harmony Assistant of het kosteloze MuseScore. Ook daarover lees je later meer in een van de volgende artikelen.
Hoe kom je aan een geschikte begeleiding voor je lied?
Als je al een muziekinstrument bespeelt
Als je al gitaar, keyboard, piano of (kleine) harp speelt, kun je relatief gemakkelijk je eerste begeleidingspartij bij je lied of ballade maken. Verreweg de meeste liedjes kun je met drie eenvoudige akkoorden begeleiden (volgens de zogenaamde I-IV-V-regel). En als je al wat verder bent gevorderd op je muziekinstrument, kun je zelf een boeiende begeleiding leren maken.
Speel je al wel een muziekinstrument, maar zie je geen kans om te zingen terwijl je jezelf begeleidt, dan kun je de begeleiding bijvoorbeeld eerst opnemen met een gratis software programma zoals Audacity en vervolgens je lied te zingen, terwijl je je eigen begeleiding afspeelt. Het is zelfs mogelijk om op die manier een opname te krijgen waarop zowel jouw zang als de begeleiding te horen is. Je kunt opnames maken met Audacity met behulp van een kwalitatief goede microfoon, maar als je net begint met songwriting, kun je prima uit de voeten met de ingebouwde microfoon van je laptop.
Als je nog geen muziekinstrument bespeelt
Speel je op dit moment nog geen muziekinstrument, dan kun je een van de gratis, royalty-vrije muziekloops van het internet downloaden en die gebruiken voor je begeleiding. Zo’n loop is in feite een geluidsfragment van enkele maten dat oneindig wordt herhaald.
Als je alleen voor jezelf muziek maakt, kun je overwegen om gebruik te maken van karaoke backing tracks. Het nadeel ervan is dat op een dergelijke begeleiding auteursrecht berust, dus je kunt je lied dan niet zomaar op Youtube zetten of voor publiek uitvoeren.
Aan de slag met liedschrijven
Als je al een idee hebt waarover je een lied of ballade wilt schrijven en misschien al een en ander daarover in je opschrijfboekje of smartphone hebt genoteerd, kun je daadwerkelijk met songwriting aan de slag.
Een rustige plek om je lied te componeren
Wat je daarvoor echt nodig hebt, is een zo stil mogelijke plek om te werken, Ergens waar je doorgaans niet door huisgenoten of je telefoon of iets anders wordt gestoord. Kies hiervoor een tijd waarop je niet onder tijdsdruk staat en er geen druk op de ketel is. Zet geen achtergrondmuziek aan, want dat leidt sterk af van je creatieve proces. Stilte is hier je beste vriend.
Laat je inspiratie komen en leg die weer vast in je opschrijfboekje. Als je je smartphone hiervoor gebruikt, zet dan even je internetverbinding uit, zodat je niet door binnenkomende mails en dergelijke wordt afgeleid.
Als je een muziekinstrument speelt, kom je misschien het beste in de juiste stemming door eerst wat akkoorden erop te tokkelen en daarbij iets te neuriën of onzin lettergrepen te zingen. Er bestaan ook technieken om systematisch vanuit enkele trefwoorden aan een lied te gaan werken. Pat Pattison heeft bijvoorbeeld een praktische methode ontwikkeld met behulp van een zogenaamde ‘development engine’ en een ‘worksheet’ voor het rijmschema te komen tot een liedtekst. Hij heeft een aantal boeken geschreven over songwriting die je bijvoorbeeld kunt kopen via bol.com of amazon.
Hoe lang doe je over het schrijven van een song?
Er zijn songwriters die een een lied binnen enkele uren weten te schrijven. Andere liedschrijvers doen er weken en weken over en maken telkens nieuwe versies, vaak terwijl ze intussen ook aan andere liederen schrijven.
Waarschijnlijk wil je af en toe enkele woorden of hele zinnen veranderen. Terwijl je een lied af en toe even laat ‘rusten’, krijg je soms nieuwe inspiratie om je werk nog beter te maken.
De kunst is om te weten wanneer een lied definitief ‘af’ is. Dat is het moment waarop sprake is van zogenaamde prosodie, alle elementen van het lied zoals melodie, ritme, begeleiding en tekst zijn dan optimaal op elkaar afgestemd.
Werk niet te lang door aan een lied, want dan loop je het risico dat het zijn spontane frisheid verliest. Dat risico kun je voorkomen door al je eerdere conceptversies van je werk te bewaren. Je kunt dan altijd nog teruggaan naar de versie die je achteraf gezien, de beste vindt.
Songwriting is een activiteit waarin je door geregeld nieuwe liederen of ballades te maken, steeds beter wordt.
Schriftelijk of online gitaar of keyboard leren spelen
De bekende cursusinstituten voor afstandsonderwijs bieden Nederlandstalige schriftelijke en online cursussen gitaar, piano of keyboard leren spelen. Je kunt ook via afstandsonderwijs een cursus zingen volgen.
Dossier Songwriting
Dit artikel maakt deel uit van het dossier Songwriting. Andere artikelen die tot dit dossier behoren, zijn onder meer Online MOOC-cursus songs en liedjes schrijven (bespreking) en Tips voor het schrijven van Engelse songs.