Wat zijn je mogelijkheden om als volwassene, op middelbare leeftijd of als senior een muziekinstrument te leren spelen of om een muziekhobby uit je kinder- of jeugdjaren opnieuw op te pakken? Bestaat er een leeftijdsgrens waarna je maar beter niet meer eraan kunt beginnen? Of verschilt dat vooral per type muziekinstrument? Hoe zit het bijvoorbeeld met blaasinstrumenten zoals de dwarsfluit, klarinet, saxofoon of blokfluit? Of met akkoordinstrumenten zoals de piano, de gitaar of de (kleine) harp? En wat kun je in het algemeen zeggen over het op latere leeftijd beginnen aan een strijkinstrument?
Achtereenvolgens komen in dit artikel de volgende aspecten aan de orde:
- Als volwassene starten met een muziekinstrument
- Welke muziekinstrumenten zijn goed geschikt voor senioren?
- Hoe snel kun je als volwassene of senior je eerste liedjes spelen?
- Wat zijn populaire muziekinstrumenten voor volwassen en oudere beginners?
- Hoe kom ik erachter of een bepaald muziekinstrument voor mij geschikt is?
- Hoe kom ik voordelig aan een goed muziekinstrument?
- Schriftelijke en online muziekcursussen en zelfstudieboeken om jezelf een muziekinstrument te leren spelen
Als volwassene starten met een muziekinstrument
Het is algemeen bekend dat hoe jonger je met het leren bespelen van een instrument begint, hoe gemakkelijker je er vooruitgang op boekt.
Dat je kansen om te zijner tijd als beroepsmusicus aan de slag te kunnen zo goed als nihil zijn, zal niemand verbazen: ook voor jonge beroepsmusici is die kans namelijk relatief klein!
Maar van welke leeftijd je ook bent, je kunt bijna altijd wel een amateurgezelschappen en amateurorkesten vinden waarin er voor jou als enthousiast instrumentalist een geschikte plek is. Mogelijk vind je je eerste samenspelgroep bij je plaatselijke muziekschool.
Of misschien speel je liever een solo-instrument zoals de piano, de harp of de gitaar, waarbij je ook in je eentje heerlijke muziek kunt maken? Hoe zit het eigenlijk met de muzikale mogelijkheden van beginnende instrumentalisten op leeftijd?
Welke muziekinstrumenten zijn goed geschikt voor senioren?
De meeste muziekinstrumenten zijn geschikt voor gemotiveerde senioren die minimaal een half uur per dag kunnen en vooral ook willen vrijmaken om serieus op hun instrument te oefenen.
Om echt leuke of ontroerende muziek te kunnen spelen, moet je bereid zijn om een langere periode (bijna) elke dag aan je technische vaardigheden te werken. Op sommige instrumenten kun je al relatief snel je eerste melodietjes spelen, op andere instrumenten heb je meer geduld nodig.
Bij het zelf musiceren spelen onder meer de volgende fysieke factoren een rol.
Musiceren en spieren en gewrichten op latere leeftijd
Als je al wat op latere leeftijd bent, kun je last hebben van pijnlijke spieren of gewrichten. Dit kan betekenen dat je speciaal daarom kiest voor een instrument dat niet onnodig zwaar weegt of lastig te hanteren is. Van sommige instrumenten bestaan speciale lichtgewicht modellen of ergonomisch aangepaste modellen. Wist je bijvoorbeeld dat een elektrische accordeon gemakkelijker te hanteren is dan een ‘gewone’ accordeon?
Musiceren en fijne motoriek op latere leeftijd
Sommige muziekinstrumenten vereisen een betere beheersing van de fijne motoriek dan andere instrumenten. Sommige mensen behouden tot op zeer hoge leeftijd een goede fijne motoriek. Andere oudere mensen merken dat hun fijne motoriek minder goed werkt dan in hun jongere jaren.
Sommige senioren, maar dan hebben we het over zeventigplussers, krijgen wel wat moeite met de supersnelle loopjes. Verreweg de meeste muziek blijft normaal speelbaar tot op hoge of zeer hoge leeftijd. Bedenk dat wereldberoemde pianisten zoals Vladimir Horowitz en Arthur Rubinstein tot op zeer hoge leeftijd professioneel actief bleven!
Musiceren en de benodigde longcapaciteit voor blaasinstrumenten
Een aantal blaasinstrumenten stelt eisen aan de beschikbare longcapaciteit. Dat brengt met zich mee dat het op latere leeftijd beginnen aan sommige grotere instrumenten zoals een fagot of een eufonium minder voor de hand ligt. Dat neemt niet weg dat er een aantal zeventigplussers is dat probleemloos dergelijke grote blaasinstrumenten kan bespelen. Dit komt deels omdat deze mensen in de loop van de tijd een goede ademtechniek hebben aangeleerd.
Overigens ligt het aan de manier van aanblazen van een bepaald instrument hoe groot de benodigde hoeveelheid adem moet zijn. Misschien verrast het je dat voor een dwarsfluit relatief veel longcapaciteit nodig is, omdat door het blazen tegen de rand van het kopstuk aan veel lucht verloren gaat. Voor het blazen op een altsaxofoon is minder lucht nodig en op een klarinet nog weer minder dan op de altsax. Het zal niemand verbazen dat van blaasinstrumenten de blokfluit de minste hoeveelheid ademcapaciteit vereist.
Musiceren op een blaasinstrument als je een onvolledig gebit of kunstgebit hebt
Ook kan een onvolledig of kunstgebit in sommige gevallen het spelen op bepaalde blaasinstrumenten bemoeilijken. Overigens bestaan er voor veel van dit soort problemen praktische oplossingen.
Hoe snel kun je als volwassene of senior je eerste liedjes spelen?
Instrumenten die bij uitstek geschikt zijn om op latere leeftijd aan te beginnen, zijn muziekinstrumenten waarop je al snel de eerste melodieën kunt leren spelen. Denk bijvoorbeeld aan piano of (kleine) harp of de meeste blaasinstrumenten.
Als je hart echter uitgaat naar een strijkinstrument, spreekt het leren spelen op een cello je misschien aan, ondanks dat het je aanzienlijk meer tijd kost om een leuke muziek uit je instrument te krijgen.
Op sommige instrumenten zoals de piano, het keyboard, de harp en de blokfluit kun je na je eerste muziekles al je eerste, simpele melodietje spelen. Op de meeste blaasinstrumenten kun je al in de eerste week of na twee of drie weken eenvoudige wijsjes spelen. Op strijkinstrumenten kan het maandenlang duren voordat je eerste lied leuk wil klinken.
Wat zijn populaire muziekinstrumenten voor volwassen en oudere beginners?
Populaire instrumenten om zelf te leren bespelen zijn:
- akkoordinstrumenten zoals piano, kleine harp of gitaar
- blaasinstrumenten zoals klarinet, saxofoon, dwarsfluit of blokfluit
- strijkinstrumenten zoals viool, altviool of cello
Volwassenen en senioren kiezen vaak voor een akkoordinstrument of een blaasinstrument en minder vaak voor een ‘moeilijk’ strijkinstrument.
Hoe kom ik erachter of een bepaald muziekinstrument voor mij geschikt is?
Bij de meeste muziekscholen kun je een aantal proeflessen op een muziekinstrument afspreken. Doorgaans is de huur van een muziekinstrument bij de prijs van die proeflessen inbegrepen. Bij sommige muziekscholen kun je via een speciaal lesarrangement kennismaken met enkele verschillende muziekinstrumenten. Zo kun je op een voordelige manier nagaan of een bepaald muziekinstrument bij je past.
Hoe kom ik voordelig aan een goed muziekinstrument?
Als je les hebt van een muziekdocent kan deze je vaak helpen met het uitzoeken van een geschikte tweedehands instrument. Als je nog aarzelt over wat voor jou het juiste instrument is, kun je ervoor kiezen om eerst enige tijd een muziekinstrument te huren. Als je besluit om het instrument daarna te kopen, krijg je meestal een leuke korting op de aanschafprijs. Soms worden de kosten van het huren zelfs volledig van de prijs afgetrokken.
Er is nog een alternatieve manier om voordelig aan een instrument te komen.
Misschien heb je vroeger enige tijd bij een harmonie of fanfare of brassband (dus een zogenaamd HaFaBra-orkest) gespeeld, maar was het niet altijd mogelijk om een betrouwbare oppas voor je kinderen te vinden en ging je er vanwege je drukke baan er al te onregelmatig heen. Of je was uitgekeken op het repertoire. Tegenwoordig bestaat er een groot en veelzijdig repertoire voor dit soort blaasorkesten: van klassiek en barok tot pop en andere lichte muziek.
Of misschien is de HaFaBrawereld nieuw voor je. In elk geval zijn veel HaFaBra-orkesten blij als je wilt komen meespelen, ook al ben je pas een beginner. Veel van die orkesten hebben namelijk voor verschillende instrumenten vacatures en de gedachte dat ze binnen enkele jaren een goed instrumentalist aan jou kunnen hebben, is soms voldoende om je een muziekinstrument in bruikleen te geven. In veel gevallen gaat het om een kwalitatief prima instrument dat goed is onderhouden. Afhankelijk van het niveau van het orkest, mag je al vrij snel meespelen (de moeilijkere passages playback je dan gewoon zolang je die nog niet goed kunt spelen).
Schriftelijke en online muziekcursussen en zelfstudieboeken om jezelf een muziekinstrument te leren spelen
Het spreekt voor zich dat je zonder meer de snelste en beste resultaten boekt als je muziekles neemt bij een muziekdocent. Maar als dat door jouw persoonlijke omstandigheden niet praktisch is, kun je overwegen via zelfstudie een bepaald muziekinstrument te leren bespelen of om je speeltechniek te verbeteren. Kijk ook eens naar het overzicht met de verschillende mogelijkheden om jezelf een muziekinstrument te leren. Denk bijvoorbeeld aan piano, keyboard, gitaar, kleine harp, saxofoon of zang.
Dossiers Muziek algemeen en Senioren
Dit artikel maakt deel uit van de dossiers Zelf muziek maken algemeen en senioren.